6-latek ze „szczerbatym uśmiechem” nie dziwi nikogo. Zazwyczaj w tym wieku rozpoczyna się wymiana zębów mlecznych na stałe. Mleczaki wypadają w podobnej kolejności, jak rosły, a więc najpierw jedynki na dole i górze, potem dwójki, czwórki, a na końcu trójki i piątki. Tak jak mleczaki rosły kilka lat, tak teraz przez kilka lat wypadają. Poznaj kalendarz wypadania mleczaków i zasady pielęgnacji zębów stałych u dziecka.
Kalendarz wypadania zębów mlecznych
Zarówno wyrzynanie się, jak i wypadanie zębów mlecznych to indywidualna sprawa każdego dziecka. Wszyscy znamy niemowlęta, które stukały pierwszymi ząbkami już wieku kilku miesięcy, a także i takie, które miały rok i dopiero cieszyły się pierwszym zębem. Podobnie jest z wypadaniem mleczaków – u jednego dziecka wymiana zębów mlecznych na stałe rozpocznie się w 5., u innych – w 6. roku życia, a jeszcze u innych nieco później.
Przyjmuje się, że proces ząbkowania powinien zakończyć się u progu przedszkola. Dziecko powinno już wtedy mieć 20 zębów – siekacze, kły i trzonowce, a kalendarz ząbkowanie obejmuje czas między 6. a 30. miesiącem życia.
Pełnym kompletem zębów dziecko będzie cieszyć się przez kolejne 3-4 lata. Wtedy nadejdzie czas, kiedy wypadają mleczaki. Zęby mleczne wypadają w podobnej kolejności, w jakiej wyrastały. Najpierw chwieją się i wypadają jedynki na dole i na górze, następnie trójki i czwórki, a na końcu piątki. Ten proces także potrwa kilka lat i jest indywidualny dla każdego dziecka:
- 6.-7. rok życia – dolne, jedynki, górne jedynki;
- 7.-8. rok życia – dolne dwójki, górne dwójki;
- 9.-11. rok życia – dolne i górne czwórki;
- 10.-12. rok życia – dolne i górne piątki;
- 10. -12. rok życia – dolne i górne trójki.
Proces wyrzynania się zębów stałych trwa 6-7 lat. Ostatnie, koło 13. roku życia, pojawiają się siódemki – dziecko będzie wtedy miało 28 zębów. Z czasem, do tego wykazu dojdą jeszcze ósemki, czyli „żeby mądrości”.
Warto pamiętać, że czas, kiedy wypadają mleczaki zależy także od tego, kiedy rozpoczęło się ząbkowanie. Dzieci, które późno zaczęły ząbkować, później zaczną tracić pierwsze zęby. Co ciekawe – wymiana zębów następuje szybciej u dziewczynek, niż u chłopców.
Co zrobić, gdy ząb mleczny nie chce wypaść?
Wymiana zębów mlecznych na stałe nie musi przebiegać tak samo u każdego dziecka. Zdarza się, że pierwszym stałym zębem będzie nie jedynka, ale np. szóstka! By nie przegapić tego momentu, zęby malucha powinien co jakiś czas kontrolować dentysta. Regularne kontrole pomogą zapobiec deformacjom zgryzu i innym anomaliom, jakie mogą wystąpić podczas wymiany zębów z mlecznych na stałe.
Zdarza się, że choć ząb stały już widać, jego mleczny poprzednik nie chce wyjść. Oba zęby tłoczą się obok siebie, a stały rośnie w niewłaściwym położeniu. Taka sytuacja wymaga interwencji stomatologa, który zazwyczaj usuwa mleczaka, by zrobić miejsce jego następcy.
Zęby mleczne są znacznie mniejsze od stałych. Tych drugich będzie też w szczęce więcej. Z tego powodu już od ok. 4. roku życia szczęki dziecka zaczynają rosnąć. Kiedy jednak szczęka pozostaje zbyt wąska, zęby mleczne nie chcą jeszcze wypadać, a te stałe już wychodzą, może być konieczność usunięcia mleczaka. Kiedy zęby stałe rosną nie na swoich miejscach, wskazana jest wizyta u ortodonty, który dobierze odpowiedni aparat korygujący położenie zębów w szczęce.
Jak dbać o pierwsze zęby u dziecka?
Zarówno mleczaki, jak i zęby stałe wymagają nieustannej pielęgnacji i rygorystycznego stosowania zasad higieny. Lekarze nie mają wątpliwości, że dziecko powinno odwiedzać gabinet stomatologa co pół roku, a każda zmiana próchnicza powinna być leczona już w przypadku mleczaków. Przedwczesne wypadanie mleczaków może skutkować nieprawidłowym ustawieniem zębów stałych w jamie ustnej, a to prowadzi do wad zgryzu. Dodatkowo, próchnica, jako choroba zakaźna, będzie zagrażać zdrowiu wychodzących zębów stałych.
Im szybciej wdrożymy zdrową rutynę w pielęgnacji zębów u dziecka, tym będą one w lepszym stanie w późniejszych latach.
- Rozpoczynamy od własnoręcznego mycia zębów dziecka, by pokazać mu prawidłowe szczotkowanie, docieranie do wszystkich zębów, szczególnie trzonowców, które mają pofałdowania, gdzie zbiera się jedzenie, a także sposoby czyszczenia języka.
- Dziecko powinno szczotkować zęby co najmniej dwa razy dziennie. Najlepiej, by robiło to wspólnie z rodzicem. Dostosowujemy pastę do zębów do wieku dziecka. Po 4. r.ż. dziecka można stosować także nić dentystyczną.
- U dzieci starszych znaczenie ma wygląd szczoteczki. Na rynku znajdziemy nawet takie, które świecą się tak długo, jak długo ma trwać szczotkowanie.
- Pierwsza wizyta u pedodonty – stomatologa specjalizującego się w leczeniu małych pacjentów – powinna odbyć się przed ukończeniem przez dziecko półtora roku życia. Później odwiedzamy gabinet przynajmniej co pół roku. Kiedy dziecko ma stwierdzone pierwsze ogniska próchnicy, lekarz może zalecić wizyty co trzy miesiące.
Ile rośnie ząb stały?
Od momentu, kiedy ząb mleczny zaczyna się chwiać, do jego wypadnięcia zazwyczaj mija kilka miesięcy, choć oczywiście może to trwać znacznie krócej, nawet kilka dni. Jednak czas, kiedy zęby stałe rosną głęboko w szczęce, trwa znacznie dłużej.
Jak długo rośnie stały ząb, najlepiej wiedzą ci, którzy doświadczyli rosnących ósemek. U wielu dorosłych proces ten trwał z przerwami od 17. do 25. roku życia, a niekiedy znacznie dłużej. Podobnie jest ze wzrostem zębów u dzieci. Rodzice 6-7-latków pewnie jeszcze pamiętają, jak długo ich dzieci w wieku niemowlęcym śliniły się i marudziły, zanim na świecie pojawił się pierwszy ząbek.
U wielu dzieci problemem może być także fakt, że niektóre zęby wychodzą jednocześnie, co sprawia dyskomfort w kilku miejscach na raz.
Źródła:
Spock B., Needlman R., Pielęgnacja i wychowanie. Od noworodka do nastolatka. Poradnik dla nowoczesnych rodziców, wyd. Rebis, 2020
Najnowsze komentarze