Multiwitamina to preparat zawierający przynajmniej kilka witamin w stosunkowo niewielkich dawkach. Zwykle preparaty multiwitaminowe stosuje się w okresach zwiększonego zapotrzebowania na witaminy, w stanach osłabienia czy po rekonwalescencji.
Na rynku dostępnych jest mnóstwo preparatów multiwitaminowych, w tym takich przeznaczonych dla dzieci. W przypadku dzieci jednak, zwłaszcza tych poniżej 3. roku życia, należy zastanowić się szczególnie, czy faktycznie zestaw witamin jest im potrzebny, a także który produkt będzie dla nich bezpieczny.
Witaminy i ich źródła w diecie
Niemowlęta karmione piersią otrzymują niemal wszystkie niezbędne im do prawidłowego rozwoju witaminy wraz z mlekiem matki. Wyjątek stanowią witamina D3, którą należy stosować nie tylko u dzieci, które nie ukończyły jeszcze roku, ale także u starszych, oraz witamina K, której podobnie jak D w mleku matki jest zbyt mało, a której organizm malucha nie potrafi jeszcze wytworzyć. Suplementacja witaminy K zalecana jest do 3. miesiąca życia dziecka. Dzieci karmione mlekiem modyfikowanym otrzymują wraz z pokarmem i witaminę K i D3 (choć ta ostatnia powinna być mimo wszystko suplementowana przy braku wystarczającej syntezy skórnej u tak małych dzieci).
Starsze dzieci powinny otrzymywać niezbędne witaminy wraz z mlekiem oraz pokarmem stałym, którego rola pod tym względem rośnie coraz bardziej z wiekiem. Urozmaicona dieta to najważniejszy czynnik, który zapewnia dzieciom odpowiednią podaż witamin.
Niezbędna do prawidłowego widzenia, silnej odporności czy zdrowej skóry witamina A występuje zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego (wątróbka, tłuste ryby, jajka, sery dojrzewające, masło), jak i roślinnego (przede wszystkim marchew, a ponadto szpinak, natka pietruszki, jarmuż, brokuły, brzoskwinie, morele). W większości przypadków dieta pokrywa zapotrzebowanie na tę witaminę. W preparacie multiwitaminowym nie powinno znaleźć się zbyt wiele witaminy A (zwróćmy uwagę nie tylko na dawkę, ale i procent dziennego zapotrzebowania), gdyż hiperwitaminoza A jest niebezpieczna dla zdrowia.
Witamina E ma silne właściwości przeciwutleniające, wpływa na kondycję skóry, a ponadto reguluje aktywność komórek układu immunologicznego i uczestniczy w hamowaniu agregacji płytek krwi. Podstawowym źródłem tej witaminy są tłuszcze roślinne, jest ponadto obecna w orzechach, produktach zbożowych, różnych warzywach, nabiale i mięsie.
Witamina C uczestniczy w syntezie kolagenu, hormonów steroidowych, adrenaliny i karnityny. Uszczelnia naczynia krwionośne, poprawia pracę układu odpornościowego. Witamina ta występuje przede wszystkim w warzywach i owocach, należy jednak mieć na uwadze jej wrażliwość na wysokie temperatury – a więc na obróbkę termiczną.
Witaminy z grupy B odpowiadają przede wszystkim za prawidłową pracę układu nerwowego. Dodatkowo witamina B6 usprawnia wchłanianie magnezu, bierze udział w przemianach białka i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz jest niezbędna do produkcji hemoglobiny. Witamina B1 wspomaga pracę serca i układu krążenia, natomiast B2 – pełni ważną rolę w pracy układu immunologicznego, poprawia stan włosów, skóry i paznokci, wzmacnia wzrok. Witaminy z grupy B w większości obecne są w produktach pełnoziarnistych, wątróbce, nabiale, drożdżach piwnych, grubych kaszach, otrębach. Jedynie B12 to witamina obecna głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, a tylko w niewielkich ilościach w produktach roślinnych. Jej suplementacja może być konieczna w przypadku wegetarian i wegan1.
Kiedy potrzebna jest suplementacja witamin?
Witaminy powinny być dostarczane dodatkowo przy pomocy preparatów w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na nie oraz zbyt ubogiej podaży wraz z dietą. W przypadku dzieci, do sytuacji, w których warto rozważyć stosowanie preparatu multiwitaminowego, należą:
– okres intensywnego wzrostu,
– choroby przebiegające z podwyższoną temperaturą czy obniżające poziom niektórych witamin w organizmie (np. odra pozbawia organizm zapasów witaminy A),
– zbyt mała podaż witamin w pożywieniu, np. przy dietach eliminacyjnych, w okresie wczesnowiosennym czy u dzieci-niejadków,
– okres obniżonej odporności organizmu,
– okres rekonwalescencji, zwłaszcza po antybiotykoterapii
Dobra multiwitamina – jaki powinna mieć skład?
Preparaty multiwitaminowe zawierają wiele witamin (czasem również innych składników, jak wybrane minerały), ale w niewielkich dawkach. Ich zadaniem jest wspomaganie prawidłowej diety i uzupełnianie ilości poszczególnych witamin w czasie, w którym organizm szczególnie ich potrzebuje. W przypadku multiwitaminy dla dzieci dodatkowo warto zwrócić jednak uwagę na zawartość witaminy D3, która nie powinna mieć jedynie roli wspomagającej, jako że niedobór tej witaminy wśród dzieci jest powszechny. Niemowlęta powinny otrzymywać witaminę D3 regularnie, choć w sytuacji, w której nie potrzebują dodatkowych dawek innych witamin, wystarczy im preparat zawierający wyłącznie witaminę D3.
Dobra multiwitamina powinna w takim razie zawierać witaminę D3. Co jeszcze? Bardzo istotna dla prawidłowego rozwoju dziecka, zwłaszcza jego wzroku oraz układu odpornościowego, jest witamina A. Preparat nie powinien jednak zawierać wysokiej dawki tego składnika ze względu na poważne skutki zdrowotne związane z przedawkowaniem.
Istotnymi witaminami, które powinny znaleźć się w preparatach dla dzieci, są także witamina C, witaminy B1, B2 i B6 oraz PP, niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego, dobrego stanu skóry oraz jamy ustnej (zapobiega stanom zapalnym jamy ustnej). Co ważne, witaminy zawarte w preparacie nie powinny występować w dawkach odpowiadających 100% dziennego zapotrzebowania (ponieważ część z nich otrzymują w pożywieniu); nie wolno podawać też jednocześnie więcej niż jednego preparatu witaminowego3.
Naturalnie dzieciom należy podawać wyłącznie preparaty przygotowane z myślą o nich, czy wręcz o konkretnej grupie wiekowej. Witaminy odpowiednie dla kilkulatków mogą mieć zbyt duże dawki niektórych witamin, by móc bezpiecznie podać je niemowlętom. Najlepiej wybrać witaminy w kroplach, których dawki można najprecyzyjniej odmierzyć i dostosować do potrzeb konkretnego dziecka. Juvit Multi to multiwitamina dla dzieci w kroplach odpowiednia zarówno dla niemowląt, jak i małych dzieci czy dzieci w wieku szkolnym4.
Bibliografia:
1. M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska (red.), Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf, dostęp: 25.10.2021
2. J. Książyk, J. Szczapa, P. Sawiec, Witaminy w diecie dziecka, mp.pl/pacjent/pediatria/zywienie/52608,witaminy-w-diecie-dziecka, dostęp: 25.10.2021
3. A. Świątek, Multiwitamina – jakie właściwości ma kompleks witamin i minerałów? Które preparaty multiwitaminowe są najlepsze?, doz.pl/czytelnia/a16081-Multiwitamina__jakie_wlasciwosci_ma_kompleks_witamin_i_mineralow_Ktore_preparaty_multiwitaminowe_sa_najlepsze, dostęp: 25.10.2021
4. Charakterystyka produktu leczniczego Juvit Multi.
Najnowsze komentarze